Қаз Рус Qaz

MEShIT ÁDEBINE QATYSTY 3 SURAQ

29 shіlde 2025 534 0 Оqý rejımi

MEShIT ÁDEBINE QATYSTY 3 SURAQ

Ответ

MEShITKE DÁRETSIZ KIRÝGE BOLA MA?

Jaýap: Meshitke dáretsiz kirýdiń oqasy joq. Alaıda musylman adam qaıda bolsa da dáretpen júrgeni mustahab sanalady [1]. Óıtkeni Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) Bilálǵa (r.a.) jánnatta kebisiniń daýysyn estigenin aıtyp, odan qandaı aman jasaǵanyn suraǵanda: «Azan aıtyp bolǵan soń eki rakaǵat namaz oqydym jáne dáretim buzylsa, sol sátte qaıta alatynmyn»[2], – dep jaýap bergen. Bul hadıs únemi dáretpen júrýdiń artyqshylyǵyna ári mustahab ekendigine dálel bolady [3]. Sondaı-aq Ábý Hýraıradan jetken hadıste Alla Elshisi (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Senderdiń birýleriń namaz oqyǵan ornynda (meshitte) dáreti buzylǵansha bolsa perishter oǵan: «Ýa, Alla! Oǵan keshirim et. Ýa, Alla! Ony meıirimińe al» dep duǵa etedi»[4], – degen.

MEShITKE ǴUSYLSYZ KIRSE BOLA MA?

Jaýap: Júnip (boı dáreti joq) adamǵa ǵusyl quıynbaıynsha jáne haıyz ben nıfas qany kelgen áıelderge meshitke kirýge bolmaıdy [5]. Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn):

لا أُحِلُّ الْمَسْجِدَ لِحَائِضٍ وَلا جُنُبٍ

«Júnip adamǵa da, haıyzy kelgen áıelderge de meshitke (kirý) halal emes»[6], – degen.

Eger meshitke kirýge qatty qajettlik týyndasa, zárý bolsa, onda taıammým alyp kiredi. Óıtkeni ol sý joq kezde tazalyqtyń ornyn basady. Al meshitte uıyqtap júnip bolyp qalsa, taıammým alyp syrtqa shyǵýy kerek [7].

MEShITKE «ShORTIMEN» BARÝǴA BOLA MA?

Jaýap: Jalpy namaz durys bolýy úshin áýretti jer jabyq bolýy shart [8]. Alla Taǵala Quranda bylaı deıdi:

يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ

«Ýa, Adam urpaqtary! Árbir meshitte (qulshylyqta) áshekeılerińdi ustańdar (eń jaqsy kıimderińdi kıińder)»[9].

Tápsir ǵalymdary aıattaǵy «áshekeılerińdi» degen sózdi áýretti jerlerdi jabý dep túsindirgen. Er kisiniń áýreti – kindiginiń astynan tizesiniń astyna deıingi aralyq [10]. Iaǵnı, osy áýretti jeri jabyq bolsa namazy durys sanalady. Degenmen kóılek, ızar (deneniń astyńǵy jaǵyn jaýyp turatyn kıim), sáldemen namazdy oqý – mustahab [11]. Al shalbardyń ózimen ǵana namaz oqý – mákrýh [12].

Sondyqtan áýretti jappaıtyn shortı kııý – haram. Onymen namaz oqýǵa, meshitke kirýge bolmaıdy. Al shortı tizeden tómen bolsa, onymen namaz oqý durys sanalǵanymen ony meshitke kıip barmaı, keń shalbar t.b. kıip meshit ádebin saqtaǵan jón. Óıtkeni ol Allanyń úıi ári musylman adam namaz oqyǵanda Allanyń quzyrynda turǵandaı sezimde bolý kerek. Ádette bir qurmetti kisimen kesdesetin bolsa, múmkindiginshe ádemelenip aldyn ala daıyndyq jasaıdy. Sol sekildi musylmandar paryzdaryn óteý úshin Allanyń úıine tazalanyp, ádemi kıimderin kıip, jupar ıisti seýip barýy kerek.

QMDB Sharıǵat jáne pátýa bólimi

[1] «Hashııatý át-Tahtaýı», 83.

[2] Termızı, №3689.

[3] Ibn Hajar, «Fáthý ál-bárı», 3/35. Án-Náýaýı, «Shárhý Mýslım»,8/13.

[4] Buharı, №93.

[5] «Raddý ál-mýhtar», 1/486. «ál-Mábsýt», 3/180. «ál-Hıdáıa», 1/31.

[6] Ábý Dáýit, №232.

[7] Máýsýlı, «ál-Ihtııar», 1/63-64.

[8] «Raddý ál-mýhtar», 2/75.

[9] «Aǵraf» súresi, 31-aıat.

[10] «ál-Fátáýa át-Tatarhanııa», 1/254.

[11] Máýsýlı, «ál-Ihtııar», 1/147-148.