Júz kúnniń júgi... (FOTOREPORTAJ)

Asylynda, din qyzmetkeri esep úshin emes, esep kúni úshin jumys isteıdi. Allanyń razylyǵy, halyqtyń qamy, qoǵamnyń ıgiligi úshin qyzmet etetin adam osy nıettiń negizinde janqııarlyqpen amal etip, basyn báıgege tigedi...

Naýryzbaı qajy Taǵanulynyń Bas múftı laýazymyna saılanǵanyna júz kún toldy. Júz kúnniń júgin kýáger retinde boıamasyz jetkizýge tyrysaıyn...

Dinı basqarmada qalyptasqan jaqsy dástúr bar. Ol – ustazǵa qurmet kórsetý. Naýryzbaı qajy Taǵanuly óziniń ulaǵatty ustazy, múftııattyń tuńǵysh tizginin ustaǵan Rátbek qajy Nysanbaıuly aqsaqalǵa arnaıy sálem berip, keńesin tyńdap, batasyn aldy. Ustazǵa qurmet kórsetip, ıyǵyna shapan japty. Bul dástúr Ábsattar qajy Derbisáliniń, Erjan qajy Malǵajyulynyń, Serikbaı qajy Orazdyń úıinde jalǵasyn tapty.

Kópti kórgen qarııada tájirıbe kóp, jastarda táýekel basym. Osy qundylyqtar ózara kórkem úılesimin tapqanda ǵana is ilgeri júredi. Alla Elshisi: «Aqyldasýda bereke bar», – degen eken. Bas múftı alǵashqy jumys kúnderinde kórnekti qoǵam jáne memleket qaıratkerleri – Myrzataı Joldasbekovpen, Ómirbek Baıgeldimen suhbattasyp, QMDB janynan Aqyldastar alqasyn qurý, jastardy jaqsy minez-qulyqqa tárbıeleý, dindi dástúrmen úılestirip nasıhattaý, t.b. máseleler tóńireginde aqyl-keńesin tyńdady. «Júırik bestiden shyǵar, keńes estiden shyǵar», – degendeı, kóneniń kózindeı bolǵan qarııalar ómirde kórgeni men túıgenin Bas múftımen bólisip, esti sózin aıtty.

Múftııat mereıi

Múftı saılansa, Prezıdent qabyldap, ıgi tilegin bildiretin dástúr bar. Bul jolǵy júzdesýdiń jóni bólek boldy. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «Áziret Sultan» meshitine arnaıy kelip, Bas múftıdi jańa qyzmetimen quttyqtap, tabys tiledi. «Sizdiń meshitke kelip, meni quttyqtaýyńyz – elimizdegi búkil musylmanǵa degen izgi tilegińiz, jyly lebizińiz, shynaıy janashyrlyǵyńyz dep bilemin», – dedi Naýryzbaı qajy Taǵanuly.

Osy bir sáýleli sátten keıin kóp uzamaı Elbasy Nursultan Nazarbaev Bas múftıdi qabyldap, tileýlestik nıetin bildirdi. «Jańa qyzmetińizben quttyqtaımyn. Tıisti bilimińiz ben tájirıbeńiz bar. Jumysyńyzǵa sáttilik tileımin», – dedi Elbasy. Memleket basshysy men Elbasynyń múftımen kezdesip, suhbattasqany – múftııattyń, el musylmandarynyń mereıin ústem etkeni...

QMDB elimizdegi 70 paıyzdan astam musylmannyń qarashańyraǵy, Islam baǵytyndaǵy birden-bir birlestik bolǵandyqtan sheteldik elshiler yntymaqtastyq ornatýǵa nıet tanytady. Naýryzbaı qajy Taǵanuly Túrkııanyń, Mysyrdyń, Iordan Hashımıt Koroldiginiń, Birikken Arab Ámirlikteriniń, Saýd Arabııa Koroldiginiń, t.b. elderdiń elshilerin qabyldap, ekijaqty baılanys aıasyn keńeıtý qajettigin alǵa tartty.

Ultaralyq, dinaralyq dostyq pen kelisimdi nyǵaıtýda múftııattyń qoǵamdaǵy róli men orny aıryqsha. Óıtkeni, din qyzmetkeriniń negizgi jumysy halyqty ımandylyq pen izgilikke, birlik pen beıbitshilikke uıytý bolǵandyqtan ıgi iske úles qosý – saýapty amaldyń biri. Jambyl oblysy Qordaı aýdanynda keleńsiz jaǵdaı bolǵan kezde Bas múftı osy óńirge arnaıy baryp, aımaq basshysy Berdibek Saparbaevpen birge halyqpen kezdesip, juma namazynda ýaǵyz aıtty. Masanchı aýylyndaǵy medrese qyzmetin erekshe qadaǵalaýǵa alyp, tıisti tapsyrmalar berdi.

Rasynda, Islam dini tynyshtyq pen beıbitshilik saltanat qurǵan qoǵamda ǵana órkendeıdi. Buǵan kún sanap kóz jetýde...

Din men dástúr sabaqtastyǵy

Din men eldiń qamynda qajyrly eńbek etken ǵulamalar men tulǵalardyń zıratyna baryp, olarǵa Alladan jarylqaý tilep, Quran baǵyshtaý – baǵzy zamannan kele jatqan ádet-ǵurpymyz. Naýryzbaı qajy Taǵanuly elimizdiń kıeli jerlerinde bolyp, darhan dalamyzǵa danalyq pen izgilikti jaıǵan Arystan bab, Qoja Ahmet Iasaýı, Beket ata, Abaı, Shákárim syndy oıshyl-ǵulama, áýlıe babalarymyzdyń rýhyna qasıetti Quran aıattaryn baǵyshtady.

Tarıh – ótken kúnniń boıamasyz beınesi. Ótkensiz – búgin, búginsiz keleshek joq. Bas múftıdiń kıeli jerlerge jasaǵan sapary men zııaraty jamaǵattyń júregine jylýlyq uıalatyp, sanasyna jaqsy oı saldy.

Ózbekstan – Ortalyq Azııadaǵy eń jaqyn baýyrlas, Qudaı qosqan kórshi el. Naýryzbaı qajy Taǵanuly irgeli dinı bilimdi Tashkenttegi «Imam Ál-Buharı» atyndaǵy Islam ınstıtýtynan alǵan. Bas múftı alǵashqy sheteldik saparyn kórshi elden bastady. Onyń da ózindik oryndy sebebi bar edi. Sońǵy jyldary Qazaqstan men Ózbekstan musylmandary dinı basqarmalary arasynda áriptestik baılanys bekı tústi. QMDB Tóraǵasy N.Taǵanuly Ózbekstan múftıi Ýsmonhon qajy Alımovpen kezdesýinde dinı saladaǵy yntymaqtastyqty odan ary arttyrýdyń mańyzyn tilge tıek etti.

Ekijaqty resmı kezdesýde jahandyq syn-qaterge jaýap berýde musylman úmbetiniń ózara yntymaǵyn arttyrý, dinı merekelerdi bir kúnde atap ótý, ortaq pátýalar qabyldaý, destrýktıvti dinı aǵymdardyń teris úgit-nasıhat jumystaryna jol bermeý, baýyrlas elderdiń din qyzmetkerleriniń bilimin arttyrý, tájirıbe almasý sharalaryn uıymdastyrý, Matýrıdı senim mektebi men Ábý Hanıfa mázhabyn halyqqa nasıhattaý, dinı oqý-aǵartý salasy boıynsha birlesken jobalardy júzege asyrý, t.b. máseleler talqylandy.

Sapar aıasynda Bas múftı Samarqan qalasynda ótken halyqaralyq konferentsııaǵa qatysyp, áıgili «ál-Ázhar» ýnıversıtetiniń sheıhy, Mysyr bas ımamy Ahmet Taıyppen suhbattasty. Kezdesýde Ahmet Taıyp Bas múftıdi jańa qyzmetimen quttyqtap, ıgi tilegin jetkizdi.

Bas múftı bastaǵan qazaqstandyq delegatsııa Samarqanda ımam Matýrıdı men ımam Buharı zıratynda bolyp, Islam áleminiń ulyq ımamdaryna Quran baǵyshtady.

Úmit uıalatqan Úndeý

Naýryzbaı qajy Taǵanuly elimizde tótenshe jaǵdaı jarııalaǵan sátte dinı qyzmetti aqsatpaı, onlaın rejımde ýaǵyz aıtyp, ınternettiń ıgiligimen aımaqtaǵy ımamdarmen tildesip, tıisti tapsyrmalar berip otyrdy. Ǵulamalar keńesiniń, Tóralqa májilisiniń birneshe onlaın jınalysy ótti. Syndarly sátte halyqty sabyrǵa shaqyryp, ımandylyqqa uıytyp, el musylmandaryn eń keminde 100 ıstıǵfar men salaýat aıtýǵa úndedi. Al barsha din qyzmetkerin karantın kezinde úzdiksiz Quran hatym etýge shaqyrdy.

Naýryzbaı qajy Taǵanulynyń jamaǵatqa joldaǵan: «Meshit esigi jabylǵanymen, saýap esigi jabylmaıdy», – degen Úndeýi eleń-alań kúı keshken adamnyń úmitine qanat bitirip, kóńiline medeý boldy.      

Bas múftı álemniń din kóshbasshylaryna «Biz – birgemiz, tilegimiz – ortaq» degen ıgi nıetpen Úndeý joldap, juma kúni bir mezette duǵa jasaýǵa shaqyrdy. Din qaıratkerlerine birinshi bolyp Úndeý joldaǵan Naýryzbaı qajy Taǵanulynyń bul bastamasyna Túrkııanyń, Reseıdiń, Ózbekstannyń, Qyrǵyzstannyń, t.b. musylman memleketteriniń múftıleri qoldaý bildirip, duǵa jasaý rásimine qatysty.

«E-MÚFTIIaT» jobasy jaıynda  

HHI ǵasyr – Elektrondy tehnologııanyń damyǵan zamany. Álem Elektrondy júıege kóshý úderisinde. Múftııat bul tendentsııadan qalys qalmaýy qajet.

Naýryzbaı qajy Taǵanuly Bas múftı laýazymyna saılanǵan sátte  «E-MÚFTIIaT» aqparat júıesin iske qosýdy qolǵa aldy. Elimizdegi barsha ımam-moldanyń bilim deńgeıi, ǵylymı derejesi, ulty, otbasy jaǵdaıy, oblystaǵy meshit sany, t.b. málimet atalǵan aqparat júıesine engizildi.

Bul joba jumys tıimdiligin arttyrýmen qatar, QMDB Ortalyq apparatynyń kadr qyzmetin ońtaılandyrýǵa oń yqpal etýde. Bas múftıdiń osy bastamasy aıasynda Dinı basqarmaǵa qajetti kameralar men tehnıkalyq quraldar alynyp, onlaın jınalystar ótýde. Aıta keter taǵy bir jańalyq: Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń Ortalyq apparaty janynan Dinı aqparat ortalyǵy (call-center) ashyldy. Aqparat ortalyǵynda din salasynyń bilikti mamandary táýlik boıy qazaq jáne orys tilindegi suraqtarǵa jaýap beredi.   

 

Qaıyrymdylyq – qaıyrly is

Osy salada qyzmet etip júrgen jannyń biri retinde aıtsam, bizdiń qoǵamda zırat jáne jerleý rásimine qatysty kúrmeýi sheshilmeı kele jatqan kúrdeli másele joq emes. Bas múftı kezekti Apparat jınalysynda jerleý rásimin júzege asyratyn arnaıy ortalyq ashýdy tapsyrdy.  

«Birinshiden, jerleý rásiminde sharıǵat talaby eskerilmeıdi, ekinshiden, dinı salttyq qyzmetti kásipke aınaldyrǵandar halyqtyń jaǵdaıymen sanaspaıdy. Osydan keıin qazaly úı qarajat izdeýmen sarsańǵa túsedi. Biz bul máseleni eskerip, múftııat janynan jerleý rásimin júzege asyratyn ortalyq ashýdy qolǵa alýymyz qajet» dep atap ótti Naýryzbaı qajy Taǵanuly. Qazir osy tapsyrma aıasynda tıisti jumystar júrgizilýde. Bizdiń maqsat – qazaly úıdiń qaıǵysyn seıiltý...

Qaıǵy degennen shyǵady, Túrkistan oblysy Maqtaaral aýdanyndaǵy aǵaıynǵa synaq kelgende Bas múftı gýmanıtarlyq kómek kólemin ulǵaıtýdy tapsyrdy. Ózi Maqtaaralǵa arnaıy baryp, 10 mln. teńge kóleminde kómek kórsetip, baspanaǵa asa muqtaj 3 otbasyǵa jańa úıdiń kiltin tabystady.

Qaıyrymdylyq – Dinı basqarmanyń negizgi jumys baǵyttarynyń biri. Karantın kezinde Nur-Sultanda 2100, Almatyda 1000 otbasyǵa azyq-túlik taratyldy.

Bas múftı «QMDB-ǵa – 30 jyl» mereıtoıy aıasynda 30 stýdentke QMDB bilim grantyn tabystady. Osy bir saýapty is jetim men kómekke muqtaj stýdentterge úlken qoldaý bolǵany anyq.

Bul – Bas múftıdiń júz kúninde jasalǵan negizgi jumystar... Qaıtalap aıtqanda, bul – esep úshin emes, esep kúni úshin...

Adamdyqtyń alǵy shebinde júrgen, Bas múftı bastaǵan barsha din qyzmetkerine Jaratqannyń ózi jar bolǵaı! Ámın!

 

Aǵabek QONARBAIULY