QAJYMUQAN UIQYSYNAN TURA SALA JÝYNYP, NAMAZ OQYDY...
Qajymuqannyń teńdessiz palýandyǵymen qatar, dinge jaqyn, ımandy jan bolǵanyn dáleldeıtin estelikter de barshylyq. Birinshi áıeli, orys qyzy Nadejda Chepkovskaıany alǵanda ózge qazaq zııalylaryndaı Qajymuqan da nekesin musylmansha qıdyryp, áıeline Islam dinin qabyldatady. Nadejda atty esimin ózgertkizip, ardaqty Paıǵambarymyzdyń (s.a.s.) súıikti qyzy Fatımanyń atyn bergizedi. Keıin halyq ony «Bátıma» atap ketedi. Bul týraly Nadejda Chepkovskaıanyń ózi «Kúsh atasy» kitapta:
«Qajymuqan óte symbatty, boıshań, qaratory jigit bolatyn. Shynymdy aıtsam, men ony bir kórgennen-aq unatyp qaldym. Tsırk oıyny men kúres eki aıǵa sozyldy, bizdiń tanysqanymyzǵa da eki aıdaı ýaqyt boldy. Osy merzim ishinde ekeýimizdiń aramyzda mahabbat oty tutanyp, ómirlik dos bolýǵa bel baılastyq. Qajymuqan meni óz eline, Ombyǵa alyp baratynyn aıtty. Men bolsam, Muqanǵa sengenim sonshalyq, ulty, salty basqa adam bolsa da endi maǵan eshkimniń zekip sóılep, zábirlik jasaı almaıtynyna kózim jetkendikten sheksiz qýanysh ústinde edim. Áli esimde, Ombyǵa kelgen soń ǵana ómirimniń ózgerip, nurlanyp, shattyqqa, jaqsylyqqa bólengenin sezindim. Qazaq halqynyń jaıdary júzdi meımandostyǵy, baýyrmaldyǵy birden baýrap áketti. Omby qazaqtary meni basqa ulttyń balasy dep jat kórmeı baýyryna basyp, týysqandaı qarsy alyp, «kelin keldi, toı bolady» dep qýanysyp jatty.
Ombyǵa kelgennen soń kóp uzamaı, meni meshitke aparyp Hasen degen moldaǵa nekemizdi qıdyrdy. Son kúnnen bastap men «Qajymuqannyń zaıyby Bátıma» atandym», – dep eske alady. Qajymuqannyń bul áıelinen týǵan eki ul – Halıolla men Ǵabdollanyń esimderiniń de musylmansha qoıylýy kóp nárseni ańǵartsa kerek.
Qajymuqan bertinirek, 1948 jyly qaıtys boldy. Sondyqtan onyń kózin kórgen kónekóz qarııalardyń kópshiliginiń kózi búginde tiri. Palýannyń keıingi ómiri týraly olardyń aıtqan estelikteri barshylyq. Mine, sol estelikterde Qajymuqan ómiriniń sońǵy jyldarynda bes ýaqyt namaz oqyp, Allaǵa qulshylyq etkeni aıtylady. Palýannyń uly Aıdarhannyń dosy bolǵan, Qajymuqandy kishkentaı kezinde kórgen Áshimbaı Ótkelbaev aqsaqal: «Qazandaǵy et piskenshe Aıdarhan ekeýmiz gúl terýge ketkenbiz. Kelsek, ata tósekte dombyrasyn shertip jatyr eken. Et jep bolǵan soń ol kisi qoryldap uıqyǵa basty. Sizge ótirik, maǵan shyn, qorylynan búkil dala gúrildegendeı.
Uıqysynan tura sala jýynyp, namaz oqydy. Qulshylyq jasap bolyp tómen qaraı sál júgirip, toqtady da, atqosshysy janyna súırelep ákep bergen úlken kir tastaryn kótere bastady», – degen estelik aıtqan. Osynyń ózi ataǵy álemdi sharlaǵan alyp palýannyń dinge qanshalyqty jaqyn bolǵanynyń dáleli bolsa kerek.
Bekbolat Najmıddınov
