ABAI MEN ORAZBAI QAJYNYŃ SOŃǴY KEZDESÝI

Qazaqtyń danasy Abaı men Tobyqty ulysynyń, Buǵyly bolysynyń baıy, qajy Orazbaı Aqqululy ekeýi ómir-baqı bir-birin kórispesteı arazdasyp kelgen. Biraq, tektilikteri sondaı, birin-biri aldynan kesip ótpegen.

Maǵaýııa qaıtys bolǵanda, Orazbaı qajy Abaıǵa kóńil aıtýǵa barady. Buǵan el tań qalady. Maǵashqa bata jasap, qaıtar shaǵynda Abaımen áńgimelesip, Orazbaı:

- Abaı, sen óledi ekensiń. Kel, qoshtasaıyq! - depti. Abaı:

- Durys aıtasyń, Orazbaı. Men ólemin. Keshý aıtyspaǵanymyz jón! - dep, ornynan turyp:

- Keshtik, qııamet-qaıymda jolyǵysaıyq! - desip, bir-birin qatty qushaqtasyp turyp qoshtasady. El jaǵasyn ustaıdy. Orazbaı qajy nókerlerimen jolǵa shyǵady. Jol jónekeı Qystaýbaı Orazbaıǵa:

- Oıpyrmaı, tirideı óltirdiń ǵoı. Osyndaı qastyq bolama? Ózi qan jutyp otyrǵan Abaıǵa sen ólesiń degen qaı qısynǵa sııady? - degende, Orazbaı:

- Toqtat, Qystaýbaı! Nege sender sezbeısińder, nege kórmeısińder? Abaıdyń denesine ajal kirip ketipti! Abaıdyń bir sózin jańylysyp, eki ret qaıtalaǵanyn qashan kórip edińder, a? Elime rahmet! - degen sózdi eki ret qaıtalady, ańǵarsańdar. Abaı selk etip shoshyp, eki jaǵyna jaltaqtap qaraı beredi. Kózi qydyrystaıdy. Eshkimnen qoryqpaıtyn Abaıdyń júregi selt etpegen, al búgin balasha shoshynyp otyr, selk etip ketip otyr. Qaıran arys, Abaı joq bizge... Joq... Joq! - dep, jasqa býlyǵyp, Orazbaı qajy atyn sabalap, alǵa shyǵyp ketken eken...

Maǵaýııanyń 40 kúndiginde Abaı dúnıe salady. Orazbaıǵa habar jetkizýshi: "Abaı óldi!" dep, qýanyshpen jetkizedi. Orazbaı ornynan atyp turyp:

- Jetesiz ıt, Abaı ólgenshe Orazbaı qosa óldi, arysyń qulady, kúniń sónip, aıyń batty! - demeısiń be dep: - Endi ne boldym! Oıbaı, Abaı, Abaı! Men nege artyńda qaldym! - dep ańyrap, joqtaıdy. Sonda bireýi:

- Tirisinde Abaımen dushpan ekenińdi alty alash eli biledi, Orazeke mynaýyń ne? - deıdi. Sonda Orazbaı:

- Abaıdaı dana joq, onymen kelispesek te, eldi biriktirgen osy Abaı áýleti, shıkilik shyǵarǵandar, onyń mańyndaǵylar, qansha tartyssam da, Abaıǵa qarsy shoqpar kótermedim. Abaı - ARYS! dep, eline biraz dúnıeni túsindiripti. Keıin Orazbaı: "Abaı ólse de, men barmyn! - dep, Abaıdyń isin jalǵastyrǵan eken... Tobyqty eline talaı arashaǵa túsip, general-gýbernator buıryǵyna qarsy shyqqan desedi...

Jınaqtaǵan B. Satybaldyuly